
‘Schulden moeten apolitiek worden’
‘Jongeren tussen de 18 en 21 jaar die een bijstandsuitkering ontvangen bouwen maandelijks een schuld op van 666 euro.’
“Toch merken we ook een aantal pijnpunten voor deze groep en die zie je de afgelopen maanden door de coronacrisis eigenlijk extra scherp. De meeste jongeren beginnen hun leven op eigen benen met relatief weinig geld. Volgens het normale scenario spaar je door je werkzame leven heen en bouw je pensioen op. Kortom, je vermogen neemt toe.”
“Laatst schreef De Telegraaf nog dat Nederlanders zich ‘suf’ sparen, maar dat geldt niet voor jongeren. Zij zijn op dit moment kwetsbaar omdat ze vaak een flexcontract hebben, ze besteden relatief veel van hun inkomen aan wonen en ze hebben ook niet kunnen profiteren van stijgende huizenprijzen van de afgelopen jaren of van de lage hypotheekrente. We zien op dit vlak met name een groep aan wie aan de ene kant veel verwacht wordt – je bent namelijk 18 jaar oud, hebt de wereld aan je voeten en hebt de mogelijkheid om schulden op te bouwen –, maar aan de andere kant zijn jongeren kwetsbaar als het gaat om hun structurele financiële positie in onze samenleving.”
‘Filosofie voor negen op de tien jongeren’
“De thuisbasis van jongeren draagt bij aan de financiële start die ze hebben. In principe leer je op verschillende plekken je financiële vaardigheden: op school leer je een deel en je krijgt van je vrienden mee hoe zij met geld omgaan, maar het gezin waarin je opgroeit en de manier waarop je ouders met geld omgaan is erg belangrijk. Daarnaast speelt het natuurlijk ook mee of je een ton meekrijgt van je ouders of niet. Je kan nog zoveel voorlichting geven op scholen, maar als dat niet gematcht wordt met wat er zich thuis afspeelt kom je in een lastig parket.”
‘Kwetsbare jongeren worden financieel twee keer geraakt’
“Jongeren die om verschillende redenen geen veilige thuisbasis hebben, komen vroeger op hun eigen benen te staan. Zij zijn extra kwetsbaar, omdat we in Nederland – en dat is op zichzelf best rationeel – proberen te voorkomen dat jongeren op jonge leeftijd in de bijstand komen. Bij voorkeur volgen ze een opleiding en ronden ze die af. Daardoor is ook de bijstandsuitkering voor jongeren tussen de 18 en 21 jaar lager dan een reguliere uitkering (255 euro ten opzichte van 1050 euro voor 21-jarigen, JdC.), ervan uitgaande dat je zo min mogelijk jongeren met een bijstandsuitkering wilt hebben en ze zoveel mogelijk op school wilt hebben. Dan mag het gat zijn tussen de bijstandsuitkering en de studielening niet al te groot zijn.”
“Die filosofie werkt voor negen op de tien jongeren, maar vaak geldt voor jongeren zonder stabiele thuisbasis dat dit geen goede oplossing is. Het leven heeft hen geraakt, waardoor ze alleen zijn en financieel zelfstandig moeten zijn maar te maken hebben met een situatie waarin ze ontmoedigd om zelfstandig te kunnen leven. De beleidsprikkel staat daardoor in mijn ogen voor deze groep de verkeerde kant op. Ze worden financieel krap gehouden, zodat het afmaken van een studie economisch gezien op de korte termijn de verstandigste keuze is, al lukt dit door omstandigheden niet.”
666 euro schuld per maand
“Begin dit jaar publiceerde we bij het Nibud een onderzoek waarin we voor de gemeente Enschede doorrekenden hoeveel jongeren die niet kunnen terugvallen op een vangnet als hun ouders op een maandelijkse basis tekort komen. Daaruit blijkt dat jongvolwassenen niet in staat zijn om zelfstandig te wonen zonder maandelijks tekort te komen; of ze nu studeren, een bijstandsuitkering ontvangen of een minimumloon verdienen. Jongeren tussen de 18 en 21 jaar die een bijstandsuitkering ontvangen bouwen maandelijks een schuld op van 666 euro. Deze jongeren hebben dus 666 euro nodig om rond te komen, maar dat kan alleen wanneer zij goed op de centen letten, alle voorzieningen aanvragen waar ze recht op hebben en niet overvallen worden door stomme pech.”
‘Jongeren zijn kwetsbaar als het gaat om hun structurele financiële positie in onze samenleving.
‘Deze groep is niet zielig.’