Het roept bij menigeen in eerste instantie een opgetrokken wenkbrauw op: een thuisloze jongere, in de schulden en zonder baan, ontvangt zonder voorwaarden 1.050 euro per maand en het eerste dat ze doet is een periode van rust inlassen. Even helemaal niks. Toch was dit voor Kyra de eerste stap van haar persoonlijke bouwplan, dat ze met haar begeleider opstelde. Een dubieuze keuze voor de een, maar van levensbelang voor de ander.
Kyra (20) is zorgzaam en open, maar kende geen makkelijke start in het leven:
“Allebei mijn ouders kampen met alcoholisme. Mijn vader had losse handjes. Mijn moeder mishandelde me vooral mentaal. Ze kleineerde me en riep me vaak toe dat ik nooit goed genoeg was. Op mijn 18e ben ik naar de politie gegaan, heb ik mijn blauwe plekken laten zien en alles uitgelegd. Ik heb gezegd: ‘jullie kunnen me wel terugsturen, maar ik ga er niet meer mee akkoord. Ik wil daar niet meer zijn. Ik wil daar niet meer wonen.’ Ik heb toen een tijdje in jeugdzorg gezeten, maar ook daar voelde ik mij niet echt thuis. En zo ben ik in de opvang terecht gekomen.”
Beeld: jongere van het Bouwdepot door fotograaf Marie Wanders
Kyra ontving een jaar lang van het Bouwdepot 1.050 euro per maand. Dat was 300 euro meer dan haar uitkering tot dan toe. Aan de start stelde ze met haar begeleider een persoonlijk bouwplan op, met als eerste stap: rust.
“Ik heb eigenlijk altijd onder enorme stress geleefd. Vanaf mijn 19e heb ik schulden opgebouwd. Na een traumatische ervaring durfde ik niet meer naar buiten. Ik hield niks meer bij, at bijna niet, wist niet eens meer welke dag het was. Ik durfde niet te werken, en daardoor kwam ik in de problemen. Maar ik had niet eens in de gaten dat ik aanmaningen kreeg en schulden opbouwde. Ik negeerde mijn brievenbus gewoon. Op dat moment kon mezelf niet eens in de spiegel aankijken of fatsoenlijk een gesprek voeren met iemand. Ik kon helemaal niks.
Eén van mijn doelen voor het Bouwdepot was om van overleven naar leven te gaan. Toen ik echt stil ging staan bij de vraag ‘wat heb ik nodig?’, kwam ik tot de conclusie dat ik tijd nodig had om tot rust te komen. Al die stress is niet goed geweest voor mijn fysieke en mentale gezondheid en ontwikkeling. Maar door het Bouwdepot kon ik een tijdje denken: ‘het is goed zo’, zonder me druk te maken over mijn huur of boodschappen van de volgende dag.”
Deze periode van rust heeft Kyra veel opgeleverd. “Ik heb rust kunnen nemen om aan mijn persoonlijke problemen en trauma’s te werken. Daardoor is het zo veel rustiger in mijn hoofd. Ik weet nu: ik ga vooruit. Eerst stond ik stil of ging ik achteruit, en dat maakte het leven zo veel zwaarder. Nu ik me vooruit voel gaan, voel ik me veel fijner en sta ik met een lach op.
Ik kan ook gezonder leven. Door de stress en tijdgebrek was ik eerst helemaal niet bezig met mijn mentale en fysieke gezondheid. Nu het rustig is, heb ik veel tijd gehad om na te denken over mezelf, hoe ik me voel en wat ik zou willen doen. Eén doel was gezonder eten. Inmiddels eet ik plantaardig, dingen die goed zijn voor mijn lichaam. Sinds ik dat doe en erbij sport merk ik echt vooruitgang in mijn lichaam en geest.
Door die periode van rust heb ik ook vertrouwen opgebouwd om voorzichtig kennis te maken met werk, wat ik ook nog eens echt leuk vond. Dus dat geeft vertrouwen voor de toekomst. Ik heb sowieso meer vertrouwen in mezelf en minder last van angsten. De paniekaanvallen van vroeger, heb ik nu al een hele tijd niet meer gehad. Het gaat nu veel beter met me. Ik maak sprongen, ik ontwikkel mezelf en kijk een stuk positiever naar het leven.”
Het begeleiden van dak- en thuisloze jongeren gaat niet altijd over radicale en concrete levensverbeteringen. Het succes moet niet alleen gebaseerd zijn op hoe snel iemand bijvoorbeeld weer aan het werk is. Soms moet de focus eerst op persoonlijke groei, fouten maken en daarvan mogen leren, zoals bij Kyra. Pas als we durven varen op iemands eigen invulling van zo’n proces, met vallen en opstaan op weg naar volwassenheid, maken we ruimte voor echte ontwikkeling.