Met een Bouwdepot bouwen
dak- en thuisloze jongeren een fundament voor de toekomst

Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek is het aantal dak- en thuisloze jongeren tussen de 18 en 30 jaar oud in tien jaar tijd verdrievoudigd van 4.000 jongeren in 2009 naar 12.600 in 2018. Achter iedere jongere schuilt een eigen verhaal, met moeilijke momenten, plezier en doelen. Het Bouwdepot is een pilot waarin deze jongeren een jaar lang een vast maandelijks inkomen ontvangen om zelf te bouwen aan hun toekomst. Volgens initiatiefnemers Marleen van der Kolk van Stichting Zwerfjongeren Nederland en social designer Manon van Hoeckel is dit een aanpak die de route naar dakloosheid of thuisloosheid kan doorbreken. “Met een Bouwdepot voor dak- en thuisloze jongeren bouwen we aan een fundament voor de toekomst.”

In oktober 2018 kondigde staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Paul Blokhuis (ChristenUnie) een ambitieus actieprogramma aan, waarbij het aantal dak- en thuisloze jongeren in 2022 drastisch moet zijn teruggebracht. Hij roep daarin tevens op tot onconventionele plannen. De standaardoplossingen zijn, volgens hem, niet toereikend. Het team van Het Bouwdepot is ervan overtuigd dat social designers Blokhuis daarbij kunnen helpen.

Het Bouwdepot is een pilot waarin tien voormalig thuisloze jongeren een jaar lang financiële rust krijgen, in de vorm van een maandelijks inkomen van 1050 euro, het bijstandsniveau van een 21-jarige binnen de Participatiewet. Zij krijgen de kans om aan hun toekomst te bouwen, aangezien ze de toelage vanuit vertrouwen en zonder voorwaarden of beperkingen krijgen. De jongeren worden actief betrokken bij de uitvoering van dit project. Ze stellen met ondersteuning van hun begeleider een persoonlijk Bouwplan samengesteld. Hierin staan afspraken over hun financiën, maar ook zelfgekozen doelen voor het pilotjaar. Vijf jongeren – Gino, Kyra, Shuburney, Rami en Imane – in het bijzonder vertellen over hun ervaringen in een speciale podcast.

De jongere betrekken

“Tijdens de samenstelling van het Bouwplan zijn we zowel met de jongeren als hun begeleiders om de tafel gegaan om te kijken wat er nodig is om dit jaar tot een succes te maken,” vertelt Manon van Hoeckel, social designer van Het Bouwdepot. “Dit Bouwplan is een persoonlijke overeenkomst. Zo is er met een van de jongeren de afspraak gemaakt dat er geen geld uit zijn Bouwdepot uitgeleend wordt aan anderen. Daar is de jongere zelf mee gekomen. Hij vindt het moeilijk als vrienden vragen of ze geld kunnen lenen. Deze afspraak helpt in plaats van dat het hem belemmert. Hij kan nu tegen die vrienden zeggen dat het niet kan vanwege de overeenkomst.”

“Ik wil tijdens de Bouwdepot-pilot
op een laagdrempelige manier kennismaken met werk of vrijwilligerswerk.” – Kyra

Stichting Zwerfjongeren Nederland wil tijdens de Bouwdepot-pilot onderzoeken wat financiële bestaanszekerheid met de jongeren doet. De inzet van het project: het voorkomen van dakloosheid door te zorgen voor een stabiele financiële basis. De bijstandsuitkering van 255 euro, waar sommige jongeren van 18 tot 21 jaar op aangewezen zijn, is namelijk lang niet genoeg om zelfstandig van te kunnen leven.

Financiële bestaanszekerheid, een netwerk en een veilige woonplek

Wettelijk geldt tot 21 jaar de onderhoudsplicht van ouders, en voorzien die dus idealiter in het levensonderhoud van hun (volwassen) kinderen. Daarom is de bijstandsnorm voor 18- tot 21-jarigen 255 euro per maand. Bij Gino, Kyra, Shuburney, Rami en Imane ontbreekt die thuisbasis. Ze komen allemaal uit een onveilige thuissituatie. Hierdoor zijn ze op straat, in de crisisopvang of op iemands bank beland.

“Met een Bouwdepot voor dak- en thuisloze jongeren bouwen we aan het fundament – dat is bestaanszekerheid, voldoende inkomen, een netwerk en een veilige woonplek – voor de jongeren om zichzelf te kunnen redden in de toekomst,” vertelt Marleen van der Kolk. “We willen met de proef onderzoeken of de jongeren minder stress ervaren door de financiële bestaanszekerheid, kijken welke volgende stappen ze zelf kunnen zetten, kijken of de jongeren uit het tijdelijke vangnet van de bijstand blijven en of een jaar Bouwdepot voldoende is voor hen. In hun persoonlijke plannen hebben ze allemaal doelen geformuleerd en het is interessant om te zien of zij de volgende stap naar een eigen toekomst kunnen zetten als er rust is op financieel vlak.”

Het Bouwdepot is een samenwerking tussen Stichting Zwerfjongeren Nederland, social designers, Stichting Mara Projecten Den Haag/Rotterdam, Stichting Basisberaad Rotterdam, het Kansfonds, Neos Eindhoven, Stichting DOEN, FNO, Fundatie Van den Santheuvel, Sobbe, Hogeschool Utrecht, Fontys Hogescholen, Design Academy en thuisloze jongeren en hun begeleiders.